حسابرسی به معنای بررسی بیطرفانه و دقیق صورتهای مالی شرکتها با هدف کشف اشتباهات، تخلفات و اطمینان از صحت اطلاعات مالی است. این فرآیند به مدیران، سهامداران و سازمانهای نظارتی کمک میکند تا از عملکرد مالی شرکت اطمینان حاصل کنند.
بهطور کلی، حسابرسی به دو نوع داخلی و خارجی تقسیم میشود که از نظر هدف، هویت، دستور کار و الزامات قانونی تفاوتهای قابلتوجهی دارند.
تعریف حسابرسی
قبل از بررسی تفاوتهای حسابرسی داخلی و خارجی، بهتر است ابتدا با مفهوم حسابرسی آشنا شویم.
حسابرسی به زبان ساده یعنی بررسی و ارزیابی صورتهای مالی شرکت با هدف کشف خطاها، تقلبها و اطمینان از صحت اطلاعات مالی.این فرآیند باید بهصورت کاملاً بیطرفانه و بدون هرگونه سوگیری انجام شود تا نتایج آن قابل اعتماد و مورد استناد مدیران، سهامداران و نهادهای نظارتی قرار گیرد.به بیان دیگر، حسابرسی ابزاری است برای ارزیابی عملکرد مالی سازمان و اطمینان از شفافیت و انضباط مالی در فعالیتهای اقتصادی.
حسابرسی داخلی چیست؟
حسابرسی داخلی توسط کارکنان رسمی شرکت انجام میشود و هدف اصلی آن کنترلهای داخلی، ارزیابی ریسکها و بهبود فرآیندهای مالی و عملیاتی سازمان است. حسابرسان داخلی گزارشهای خود را مستقیماً به مدیریت یا هیئتمدیره ارائه میدهند تا نقاط ضعف احتمالی در سیستم مالی یا مدیریتی اصلاح شود.
به عبارت دیگر، حسابرسی داخلی بخشی از نظام کنترل داخلی شرکت است و نقش پیشگیرانه دارد تا از بروز مشکلات بزرگتر در آینده جلوگیری کند.
حسابرسی خارجی چیست؟
در مقابل، حسابرسی خارجی توسط مؤسسات حسابرسی مستقل و خارج از سازمان انجام میشود. این حسابرسان با دریافت حقالزحمه مشخص، صورتهای مالی شرکت را بهصورت بیطرفانه بررسی کرده و گزارشی رسمی درباره صحت و انطباق اطلاعات مالی با استانداردهای حسابداری و قوانین مالیاتی ارائه میدهند.
هدف حسابرسی خارجی، اعتمادسازی برای سهامداران، بانکها و نهادهای نظارتی است و معمولاً بهصورت سالانه و طبق الزامات قانونی انجام میشود.
|
مورد مقایسه |
حسابرسی داخلی |
حسابرسی خارجی |
|
هویت حسابرس هدف اصلی گزارش به دوره انجام الزام قانونی سطح بیطرفی |
از کارکنان شرکت بهبود عملکرد و کنترل داخلی مدیریت و هیئتمدیره بهصورت مستمر در طول سال اختیاری (برای شرکتهای بزرگ توصیه میشود) کمتر از حسابرسی خارجی |
از مؤسسات حسابرسی مستقل اطمینان از صحت صورتهای مالی سهامداران و سازمانهای نظارتی معمولاً سالی یکبار الزامی برای شرکتهای سهامی و دولتی کاملاً مستقل و بیطرف |
مهمترین تفاوت بین حسابرسی داخلی و حسابرسی خارجی در ماهیت کار و هدف آنها است.
- ماهیت کار حسابرس داخلی بر بررسی وضعیت فعلی سازمان متمرکز است؛ یعنی او به ارزیابی فرایندها، کنترلهای داخلی و کارایی عملیات جاری شرکت میپردازد تا از صحت عملکرد و رعایت قوانین اطمینان حاصل کند.در مقابل، ماهیت کار حسابرس خارجی بر گذشته و نتایج مالی دورههای پیشین استوار است. حسابرسان خارجی صورتهای مالی شرکت را بررسی میکنند تا مشخص شود آیا این صورتها با استانداردهای حسابداری و اصول پذیرفتهشده حسابرسی منطبق هستند یا خیر.بهعبارت دیگر، وظیفه حسابرس خارجی این است که از انعکاس صحیح نتایج عملیات مالی در یک بازه زمانی مشخص اطمینان پیدا کند. به همین دلیل، از آنها با عنوان حسابرسان مستقل نیز یاد میشود.
